Ζώα και ψυχική & σωματική υγεία

Ζώα και ψυχική & σωματική υγεία

Γράφει η Καικίλια Κατσιβαρδά-Νικολάου MSc
Εκπαιδευτικός-Ψυχοπαιδαγωγός-Σύμβουλος

Κατοικίδια ζώα: Σύμμαχοι στην Ψυχική και Σωματική Υγεία

Όλοι όσοι μοιραζόμαστε τις ζωές μας με ένα ή περισσότερα κατοικίδια ζωάκια το ξέρουμε από πρώτο χέρι:, μια χνουδωτή αγκαλιά, ένα γουργούρισμα, ένα τρυφερό γατίσιο ή σκυλίσιο βλέμμα είναι το καλύτερο αντικαταθλιπτικό, αγχολυτικό και ηρεμιστικό μετά από μια δύσκολη μέρα.
Η επιστήμη επιβεβαιώνει τα τεράστια οφέλη των κατοικίδιων στην ψυχική και σωματική υγεία των κηδεμόνων τους με πλήθος εμπεριστατωμένων ερευνών. Για παράδειγμα, μια μεγάλης κλίμακας πενταετής έρευνα μεταξύ 110.000 Αυστραλών, Γερμανών και Κινέζων έδειξε ότι οι κηδεμόνες κατοικίδιων πραγματοποίησαν 15 – 20% λιγότερες επισκέψεις σε γιατρούς από ότι οι μη κηδεμόνες!

Υγιής καρδιά
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι κηδεμόνες κατοικίδιων έχουν χαμηλότερες τιμές αρτηριακής πίεσης, χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων, σε σχέση με ανθρώπους που δεν έχουν κατοικίδια και που ανήκουν στην ίδια ηλικιακή ομάδα, έχουν τις ίδιες διατροφικές συνήθειες κ.λπ. Αυτό ισχύει ακόμη και για κηδεμόνες κατοικίδιων που δεν τρέφονται σωστά, δεν ασκούνται και καπνίζουν.

Αντιμετώπιση του άγχους
Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν πολύ έντονο στρες (π.χ. λόγω του θανάτου ενός συγγενικού προσώπου ή κάποιας άλλης τραυματικής εμπειρίας) ωφελούνται ιδιαίτερα από τη στενή σχέση με το κατοικίδιό τους. Συγκριτικές μελέτες σε ανθρώπους που έζησαν στρεσογόνες καταστάσεις, έδειξαν ότι όσοι έχουν κατοικίδια εμφάνισαν λιγότερα σωματικά συμπτώματα του άγχους τους, ενώ η επικοινωνία τους με τα ζώα αποτέλεσε διέξοδο στις περιπτώσεις που δεν μπορούσαν να μοιραστούν τα συναισθήματά τους με άλλους ανθρώπους.

Ταχύτερη ανάρρωση
Σύμφωνα με ιατρικές μελέτες, οι κηδεμόνες κατοικίδιων παρουσιάζουν αυξημένες πιθανότητες επιβίωσης μετά από σοβαρές ασθένειες. Οι πιθανότητες επιβίωσης μετά από ένα καρδιακό επεισόδιο για παράδειγμα, αυξάνονται από 1 στις 87 (για τους μη κηδεμόνες κατοικίδιων) στις 1 στις 15 (για όσους έχουν ζωάκια). Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη στη Μ. Βρετανία μεταξύ γυναικών 50-60 ετών που ανάρρωναν από καρκίνο του στήθους, 87% των γυναικών δήλωσαν ότι τα κατοικίδιά τους βοήθησαν με τουλάχιστον έναν τρόπο στην υποστήριξή τους, ενώ ποσοστό 43% δήλωσαν ότι τα ζωάκια τους τις βοήθησαν και με πρακτικούς τρόπους στην ανάρρωσή τους, π.χ. δίνοντάς τους κίνητρο να επανέλθουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες.

Παιδιά και κατοικίδια
Τα συμπεράσματα πενταετούς έρευνας που έγινε σε 600 παιδιά τα οποία αντιμετώπιζαν μαθησιακές δυσκολίες ή των οποίων οι γονείς είχαν πάρει διαζύγιο, έδειξε ότι τα παιδιά που έχουν κατοικίδια αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερη επιτυχία στις δυσκολίες της ζωής, καθώς διαθέτουν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση και λειτουργούν καλύτερα συναισθηματικά απ΄ ότι τα παιδιά που δεν έχουν κατοικίδια. Επιπλέον, πειραματικά προγράμματα με κατοικίδια ζώα σε παιδιά με σοβαρές διαταραχές όπως ο αυτισμός, είχαν άμεσα και θεαματικά αποτελέσματα. Εξαιρετικά σημαντική είναι η επαφή και η επικοινωνία παιδιών με αναπηρίες με ζώα, μια και τα ζώα έχουν μεγάλη αποδοχή και δεν «στιγματίζουν», είναι υποστηρικτικά και φιλικά παραμένοντας πιστά όποια και αν είναι η εικόνα του σώματος του παιδιού. Στην περίπτωση που στην οικογένεια υπάρχει μόνο ένα παιδί, οι ειδικοί ψυχικής υγείας προτείνουν αρκετές φορές την απόκτηση ενός κατοικίδιου έτσι ώστε, το παιδί να μάθει να μοιράζεται, να βιώσει εμπειρικά την συνύπαρξη και να γίνει υπεύθυνο μέσα από τη φροντίδα του ζώου.

Ηλικιωμένοι και κατοικίδια
Τα κατοικίδια ζώα έχουν ευεργετική επίδραση στην ψυχική υγεία των ατόμων της τρίτης ηλικίας. Σε μια έρευνα που έγινε μεταξύ 500 ηλικιωμένων που είχαν γάτες, το 82% απάντησε ότι η γάτα τους βοηθάει να αντιμετωπίσουν το άγχος, 62% ότι η γάτα τους, τους βοηθάει να αντιμετωπίσουν τη μοναξιά, ενώ 75% ομολόγησε ότι κάποιες φορές προτιμούν να μιλούν στη γάτα τους παρά στο σύντροφό τους.

Αντιμετώπιση αλλεργιών
Είναι ευρύτατα διαδεδομένη η άποψη ότι όσοι υποφέρουν από αλλεργίες δεν θα πρέπει να έχουν κατοικίδια. Παρʼ όλα αυτά, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι απόλυτα σωστό. Ιδιαίτερα στα παιδιά, η συγκατοίκηση με ένα ζωάκι βοηθάει σημαντικά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα παιδιά που έζησαν με κατοικίδια κατά τα πρώτα πέντε με οκτώ χρόνια της ζωής τους, έχουν σημαντικά μικρότερες πιθανότητες εμφάνισης εποχιακών αλλεργιών και άσθματος, ενώ εμφανίζουν καλύτερη γενικότερη υγεία από τα παιδιά που μεγάλωσαν χωρίς κατοικίδια.

Κατοικίδια και παραβατικότητα
Το ”Project Pooch” είναι ένα πειραματικό πρόγραμμα μέσω του οποίου ανήλικοι παραβάτες υιοθετούν σκυλάκια μετά από την έξοδό τους από σωφρονιστικά ιδρύματα. Μέχρι τώρα, το 100% όσων συμμετείχαν στο πρόγραμμα έχουν επανενταχθεί με επιτυχία και δεν έχουν αντιμετωπίσει άλλα προβλήματα με το νόμο.
Καλύτερη κοινωνικοποίηση
Οι κηδεμόνες κατοικίδιων κάνουν ευκολότερα φίλους και έχουν περισσότερες γνωριμίες. Αυτό μπορεί να οφείλεται εν μέρει στην γενικότερη καλύτερη διάθεσή τους και την πιο αισιόδοξη αντιμετώπιση της ζωής (βλ. Αντιμετώπιση του άγχους), έχει να κάνει όμως και με το γεγονός ότι τα κατοικίδια παρέχουν στους κηδεμόνες τους ένα κοινό ενδιαφέρον για συζήτηση και βοηθάνε στο να «σπάσει ο πάγος».