τι είναι η Θετική Εκπαίδευση
Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Η ίδια η έννοια ενός εκπαιδευτικού συστήματος που βασίζεται στην επιστήμη μπορεί να φαίνεται αφύσικο στον κόσμο που έχει ρίζες τόσο βαθιά στην παράδοση. Κάποιοι χειριστές κι εκτροφείς μπορεί να αντιτίθενται στις νέες μεθόδους και να λένε όχι σ’ αυτές. Κάποιοι ίσως να θέλουν να ασχοληθούν με τις νέες μεθόδους αλλά να μη γνωρίζουν σαφώς τη λειτουργία και τον σκοπό τους, κι έτσι, να καταλήγουν σε συγκεχυμένα ή λάθος αποτελέσματα. Κι εξαιτίας αυτού, να μεταδίδουν τις λανθασμένες αντιλήψεις τους και σε άλλους.
Μια Εκπαιδευτική Επανάσταση
Τα τελευταία χρόνια μια επανάσταση συμβαίνει στον κόσμο της εκπαίδευσης σκύλων. Μια πραγματική αλλαγή λαμβάνει χώρα.
Η παραδοσιακή εκπαίδευση ήταν ανταγωνιστική. Ο σκύλος έπρεπε να ελέγχεται με κάθε τρόπο. Η άσχημη συμπεριφορά έπρεπε να διορθώνεται. Στην πραγματικότητα, όλη η επικέντρωση ήταν στην παρακολούθηση για λάθη και την τιμωρία γι’ αυτά.
Τα πράγματα βελτιώθηκαν λίγο για τα σκυλιά όταν οι άνθρωποι έμαθαν να «Επαινούν» μετά από κάθε διόρθωση.
Έπειτα, αναπτύχθηκαν μέθοδοι «παρότρυνσης» - «κινήτρων», κάποιες από τις οποίες υποστήριζαν τη χρήση παιχνιδιών μέχρι και φαγητού, συνήθως μετά τη διόρθωση. Μόλις οι σκύλοι «ήξεραν» τι να κάνουν, χρειαζόταν να «προστατευτούν» (πρόληψη για να μην κάνουν λάθη).
Ο Milo Pearsall και ο Δρ Ian Dunbar, Άγγλος κτηνίατρος που ζει στις ΗΠΑ, συνέβαλαν στην κατάρριψη του μύθου ότι δεν μπορεί κάποιος να εκπαιδεύει σκυλιά πριν να γίνουν έξι μηνών. Η εφηβεία είναι η δυσκολότερη περίοδος για να αρχίσεις την εκπαίδευση ενός σκύλου! (Με τις σκληρές μεθόδους που χρησιμοποιούσαν παλιότερα, ένα κουτάβι δεν θα ήταν αρκετά δυνατό (σωματικά) για να αντέξει στην εκπαίδευση).
Ευτυχώς, κάποιοι εκπαιδευτές με ανοιχτό μυαλό, άρχισαν να παρα-κολουθούν τους ανθρώπους που εκπαίδευαν άλλα είδη, κι ιδιαίτερα τους εκπαιδευτές θαλάσσιων θηλαστικών. Εδώ και δεκαετίες, οι Bailey και η Karen Pryor και άλλοι, εκπαιδεύουν δελφίνια που κολυμπάνε ελεύθερα. Γάτες, πουλιά και δελφίνια είχαν εκπαιδευτεί χωρίς περιορισμούς για διάφορους στρατιωτικούς σκοπούς στις δεκαετίες του 40 και 50, ένα έργο που μόλις τώρα βλέπει το φως της δημοσιότητας, καθώς πριν θεωρούταν απόρρητο.
Αυτό το νέο είδος εκπαίδευσης, η Θετική Εκπαίδευση, ενθαρρύνει το σκύλο σας να σκέφτεται ενώ μαθαίνει και εξαλείφει την ανάγκη για διορθώσεις (όπως χτύπημα, απότομο τράβηγμα του λουριού ή φωνές στο ζώο).
Η Θετική Εκπαίδευση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διδάξουμε απλές συμπεριφορές όπως το «κάτσε», το «ξάπλα», ή πιο πολύπλοκες συμπεριφορές όπως τρικ ή ασκήσεις ακρίβειας για agility. Μπορεί επίσης, να χρησιμοποιηθεί σε πολλά προβλήματα συμπεριφοράς όπως η επιθετικότητα κι ο φόβος. Καθώς αυτή η μέθοδος δεν περιέχει βία ή πόνο, είναι ιδανική για χρήση με νευρικά ή φοβικά καθώς και επιθετικά ζώα. Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη Θετική Εκπαίδευση καθώς δεν περιέχει σπρώξιμο ή τράβηγμα του ζώου.
«Η εκπαίδευση είναι εύκολη αλλά δεν είναι απλή» - Bob Bailey
ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΘΕΤΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ
Η Θετική Ενίσχυση δεν είναι το ίδιο με τον σωματικό εξαναγκασμό ή καταπίεση του σκύλου για να κάνει κάτι και μετά να του δίνουμε μια λιχουδιά ή έπαινο. Για παράδειγμα, ο εκπαιδευτής που τραβάει προς τα πάνω το λουρί του σκύλου ενώ σπρώχνει προς τα κάτω το πίσω μέρος του σκύλου μέχρι που ο σκύλος να αναγκαστεί σωματικά να κάτσει, και μετά λέει «καλό σκυλί», ή «μπράβο», ή δίνει στο σκύλο μια λιχουδιά, δεν χρησιμοποιεί θετική ενίσχυση. Όταν ασκούμε πίεση σωματική ή εξαναγκάζουμε ή «διορθώνουμε» ένα σκύλο για να τον κάνουμε να κάνει μια συμπεριφορά, ο σκύλος το κάνει για να αποφύγει την τιμωρία (σε αντίθεση με το να το κάνει για να κερδίσει την ενίσχυση).
Όταν χρησιμοποιούμε τιμωρία για να κάνουμε ένα σκύλο να κάνει μια συμπεριφορά, η τιμωρία είναι αυτή που παράγει τη συμπεριφορά. Ο σκύλος δεν έχει μάθει να κάνει τη συμπεριφορά από μόνος του. Στην απουσία της τιμωρίας, συχνά, ο σκύλος δεν θα κάνει τη συμπεριφορά. Για παράδειγμα, ένας σκύλος που εκπαιδεύεται με τη χρήση τιμωρίας, συχνά δεν θα υπακούσει μια εντολή όταν βρίσκεται μακριά μας και δεν τον φτάνουμε ή όταν του βγάλουμε το «εκπαιδευτικό» κολλάρο (πνίχτης, λουρί με ηλεκτρισμό). Επίσης, ένας τέτοιος σκύλος συχνά, μαθαίνει να αποφεύγει τον εκπαιδευτή επειδή για τον σκύλο, αυτός είναι η πηγή της δυσφορίας και των δυσάρεστων εμπειριών.
Κατερίνα Χατζηγιάννη