Κάποια μέρα θα λογοδοτήσουμε στα παιδιά για τις άδικες συμπεριφορές μας απέναντι στα ζώα
Κάποια μέρα θα λογοδοτήσουμε στα παιδιά για τις άδικες συμπεριφορές μας απέναντι στα ζώα
"Εξ όσων ηυτύχησα ή εδυστύχησα να γνωρίσω, είμαι πιστεύω ο μόνος άνθρωπος όστις αν τον ωνόμαζαν ζώον, δεν θα εθεώρει τούτο ως προσβολήν. Όσον συναναστρέφομαι τα ζώα, τόσον μάλλον πείθομαι ότι δεν υπάρχει μεταξύ αυτών και των ανθρώπων καμμία διαφορά, ως ηθέλησαν παραδοξολόγοι τινές να ισχυρισθώσιν. Αλλά μόνον ότι τα πράγματα κατά τα οποία διαφέρομεν από τα ζώα, δεν αποδεικνύουν όλα την ανθρωπίνην υπεροχήν".
Αυτά τα λόγια τα έγραψε πριν 150 περίπου χρόνια ο συγγραφέας Εμμανουήλ Ροΐδης.
Η επιστήμη έρχεται να επιβεβαιώσει αυτά τα λόγια.
Ο καθηγητής Maciej Henneberg, της Σχολής Ιατρικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας λέει: «Τα ζώα είναι παρεξηγημένα από τους ανθρώπους, επειδή απλά έχουν διαφορετικές ικανότητες».
(Phys.org), 04/12/2013.
Και παρ’ ότι διανύουμε την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, δεν καταφέραμε ακόμα -μετά από τόση επιστημονική γνώση και άπλετη, δωρεάν πληροφορία- να δεχθούμε ότι τα ζώα είναι συγκάτοικοι και φίλοι μας σε τούτο τον πλανήτη και ότι έχουν σπουδαίες γνωστικές ικανότητες, δυνατότητες που λείπουν από εμάς, έχουν συναισθήματα και δικαιώματα.
Το ερώτημα είναι: Θέλαμε να τα δεχθούμε όλα αυτά;
Η αλήθεια είναι πως μια τέτοια αποδοχή, ανακινεί θέματα και ηθικά διλήμματα που συγκρούονται με τα συμφέροντά μας.
Γι' αυτό και εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι είναι κατώτερα, ότι δεν έχουν δικαιώματα ούτε συναισθήματα.
Κι αυτή η βολική πεποίθηση, για την δήθεν δική μας "ανωτερότητα, μας ωθεί στο να τα απαξιώνουμε, να μην τα σεβόμαστε, να τα υποτιμάμε, να τα αδικούμε, να τα κακοποιούμε, να τα σκοτώνουμε.
Η ζωή μου στην φύση
Αποφάσισα να γράψω αυτό το κείμενο και να θίξω (ίσα που θα "ξύσω") αυτό το τεράστιο θέμα, γιατί με στεναχωρεί πολύ όταν βλέπω ότι μαθαίνουμε και στα παιδιά να μην σέβονται τα ζώα.
Ζω κοντά στην φύση και γίνομαι μάρτυρας τέτοιων περιστατικών πολύ συχνά.
Η θάλασσα, το δάσος και το μεγάλο πάρκο, είναι πόλος έλξης για πάρα πολύ κόσμο.
Άνθρωποι κάθε μέρα περπατούν, τρέχουν, κάνουν μπάνιο, κάνουν ποδήλατο, βγάζουν τον σκύλο τους βόλτα, τα παιδάκια τους να παίξουν.
Κυρίως τις Κυριακές, τις γιορτές και τις σχόλες σφύζει από κόσμο.
Έχω αποκτήσει κι εγώ την καθημερινή συνήθεια (χρόνια τώρα) να περπατώ και να κολυμπάω.
Για άσκηση και αναψυχή.
Την άσκηση την πετυχαίνω. Την αναψυχή δύσκολα...
Ακολουθήστε με σε μια βόλτα και θα καταλάβετε τι εννοώ...
Τα υποτιμημένα και αδικημένα πλάσματα αυτού του πλανήτη
Σήμερα το μυρμήγκι αύριο κάτι άλλο
Έχω ξεκινήσει την πρωινή βόλτα μου Κυριακή πρωί. Όπως είπα τις Κυριακές έρχεται πάρα πολύς κόσμος.
Πριν φθάσω στην παραλία, βλέπω έναν νεαρό πατέρα και πιο δίπλα ένα (4χρονο;) αγοράκι που πατάει με όλη του τη δύναμη στο έδαφος και φωνάζει όλο χαρά: "Μπαμπά μπαμπά τα σκότωσα όλα τα μυρμήγκια".
Και ο πατέρας: "Μπράβο αγόρι μου, καλά έκανες..."
Ρωτάω το μικρό:"Γιατί αγάπη μου πατάς τα μυρμηγκάκια;"
Σταματάει με κοιτάζει ξαφνιασμένο και μετά κοιτάζει τον μπαμπά του (για βοήθεια).
Εκείνος κοίταξε το παιδί, μετά εμένα και δεν είπε τίποτα.
Έμεινα κι εγώ σιωπηλή. Και τι να πω σ' αυτόν τον πατέρα;
Γιατί επιβραβεύεις το μωρό παιδί σου την στιγμή που βρίσκει ευχαρίστηση σκοτώνοντας;
Τα μυρμήγκια θα μου πείτε;
Ναι φυσικά τα μυρμήγκια. Γιατί όχι; Δεν είναι ζωντανά πλάσματα;
Είναι τόσα πολλά πράγματα που δεν γνωρίζουμε για τα μυρμήγκια. Για τον καταπληκτικό κόσμο τους, τις κοινωνικές συμπεριφορές τους που (όσο κι αν ξενίζει κάποιους) πολλές από αυτές μοιάζουν με τις δικές μας, για τους οικολογικούς ρόλους τους, για το πως νιώθουν κλπ.
Επειδή είναι τόσο μικρούλια, δεν έχουν αίμα σαν το δικό μας, δεν βγάζουν κραυγές αγωνίας και πόνου, γι' αυτό τα σκοτώνουμε χωρίς κανέναν οίκτο;
Αν πεις σε κάποιον ότι τα έντομα πονάνε, το πιθανότερο είναι να γελάσει μαζί σου.
Όμως η επιστήμη έχει άλλη άποψη. Το 2022, η επιστήμονας Tilda Gibbons, ερευνήτρια στο πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, συνεργάστηκε με άλλους συναδέλφους της για να αναλύσει τύπους εντόμων.
Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα έντομα έχουν υποδοχείς πόνου που στέλνουν σήματα σε άλλα μέρη του εγκεφάλου τους που σχετίζονται με την κίνηση ή τη μνήμη.
Βρήκαν τελικά «ισχυρές αποδείξεις» ότι οι μύγες, τα κουνούπια, οι μέλισσες, οι πεταλούδες, οι κατσαρίδες, οι τερμίτες αισθάνονται πόνο.
Πηγή: Koha.mk, 08/01/25
Θα μου πείτε, πόσα μπορεί να πατάμε κάθε μέρα στο διάβα μας; Αυτό δεν γίνεται με πρόθεση όμως. Δεν τα βλέπουμε.
Επίσης, υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που ενοχλούνται όταν βρίσκουν στο σπίτι τους μυρμηγκάκια και τα σκοτώνουν με διάφορα χημικά, αν και υπάρχουν τρόποι απλά να τα διώξεις.
Γνωστά, συνηθισμένα όλα αυτά.
Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουν κάποιοι, είναι ότι στην Βραζιλία και σε άλλες χώρες χρησιμοποιούνται για ανθρώπινη τροφή.
Εδώ όμως, αυτός ο μπαμπάς επιβράβευε το νήπιο που σκότωνε!
Ο Albert Schweitzer (ανθρωπιστής με βραβείο Νόμπελ για τη φιλοσοφία του περί σεβασμού της ζωής), είχε πει:
"Όποιος έχει συνηθίσει να θεωρεί τη ζωή ενός ζώντος πλάσματος ευτελή, κινδυνεύει να φτάσει επίσης και στην ιδέα για ευτελείς ανθρώπινες ζωές".
Φίλε μου γονιέ, αν η ζωή του μυρμηγκιού είναι άνευ αξίας κι αν αυτό δεν συγκινεί σήμερα, αύριο ίσως είναι κάτι άλλο... είπα μέσα μου κι έφυγα.
Την ελευθερία του δεν αντέχεις και το πετροβολάς;
Περπατώντας στην παραλία, βλέπω ένα ζευγάρι με δύο παιδάκια να κάθονται κοντά στην ακροθαλασσιά. Πιο δίπλα, στα τρία μέτρα προσγειώνεται ένα περιστέρι.
Χωρίς δεύτερη σκέψη, ο μπαμπάς αρπάζει μια πέτρα (σε μέγεθος μανταρινιού) και την πετάει με δύναμη καταπάνω του. Δεν το πέτυχε...
Το ένα μικρό με μια δόση απογοήτευσης στην φωνή, του λέει : "Δεν το πέτυχες μπαμπά..."
Πετροβόλησε να χτυπήσει (ή και να σκοτώσει;) μπροστά στο παιδί του ένα πλάσμα που θέλησε απλά να μοιραστεί (από απόσταση κιόλας) την παραλία μαζί τους. Δεν τον ενόχλησε σε τίποτα. Γιατί αν ήθελε να το διώξει, αρκούσε μια ελάχιστη κίνηση.
Και το ανησυχητικό, είναι ότι το παιδί είδε ως απόλυτα φυσιολογικό κάτι τέτοιο.
"Άνθρωπέ μου, τι σε πείραξε το πουλάκι;" του λέω.
Γυρίζει με κοιτάζει, κάνει μια γκριμάτσα δυσφορίας (άντε παράτα μας) και γυρίζει από την άλλη.
"Τι δεν αντέχεις; Την ελευθερία του;" μονολόγησα φεύγοντας.
Το πουλάκι πέταξε και ανέβηκε ψηλά κι εγώ πήρα μια βαθιά ανάσα ανακούφισης και συνέχισα τον δρόμο μου.
Το τρόπαιο
Πιο πέρα, ένας ηλικιωμένος ψαράς είχε πιάσει με το καλάμι ένα χταπόδι και το περνούσε μπροστά από τους περαστικούς με καμάρι, ως τρόπαιο.
Μόλις έφτασε στα βράχια άρχισε να το χτυπάει με μανία.
Περνούσαν από εκεί παρέες με παιδάκια. Ακούω ένα μικρό να ρωτάει: "Γιατί το χτυπάει μαμά; Για να το σκοτώσει;"
Η μαμά: "Δεν ξέρω, προχώρα..."
Ένας κόμπος ανέβηκε στον λαιμό μου, αλλά τι να πω; Γιατί ψαρεύεις; Γιατί σκοτώνεις;
Λες και απαγορεύεται; Νομιμότατο και συνηθισμένο "σπορ".
Κι αν τολμήσεις να πεις και κάτι, θα τα ακούσεις από την καλή. Γέλια, και ειρωνικά σχόλια.
Έφυγα τρέχοντας. Φρικτό θέαμα για να το αντέξω...
Αυτοί οι άνθρωποι που ψαρεύουν, δεν γνωρίζουν ή δεν τους νοιάζει πιθανόν, ότι και το χταπόδι είναι ένα συναισθανόμενο πλάσμα και θεωρείται (σύμφωνα με έρευνες) από τα πιο έξυπνα πλάσματα του πλανήτη.
Η Kristin Andrews (Αμερικανίδα καθηγήτρια φιλοσοφίας, ερευνήτρια που ασχολείται με την γνωσιακή Επιστήμη και την Γνωστική των Ζώων) και ο Frans de Waal (Ολλανδο-Αμερικανός
πρωτοπαθολόγος και ηθολόγος),
γράφουν σε μελέτη τους, ότι πολλά ζώα, ανάμεσά τους και το χταπόδι, δεν αντιδρούν απλώς στον πόνο και τον αποφεύγουν, όπως ένα παιδί που βάζει κατά λάθος το δάχτυλό του στο μάτι της κουζίνας, αλλά αποφεύγουν στη συνέχεια και τα μέρη όπου πόνεσαν, άρα θυμούνται.
DW, 29/03/2022
Προχωράω και βλέπω μια μαμά με δύο πιτσιρίκια να ψαρεύουν.
Ακούω τη μαμά να τους λέει: "Θα κάτσουμε εδώ ως το βράδυ, μέχρι να πιάσουμε ψάρια" .
Τι κρίμα, είπα μέσα μου και έφυγα.
Φόβος και όχι σεβασμός
Συνεχίζοντας την βόλτα μπήκα στο δάσος.
Όταν πλησίασα στην ξύλινη γέφυρα που έχει φτιαχτεί στο έλος, βλέπω έναν πατέρα που κρατάει κουβά και απόχη και προσπαθεί να κατέβει στο νερό για να πιάσει κάποιο ζωάκι από αυτά που ζουν εκεί στον υδροβιότοπο. Πιθανόν κάποια χελωνίτσα; Δεν ξέρω τι.
Δώρο - παιχνίδι (δωρεάν) για την (8χρονη;) κόρη του που κοιτούσε μαζί με την μαμά.
Του λέω, τι κάνετε εκεί; Προσπαθείτε να το πάρετε από το περιβάλλον του και να το αναγκάσετε να ζήσει (για όσο) μέσα σε μια λεκάνη με νερό; Παιχνίδι για το παιδί σας;
"Αντε πήγαινε στον δρόμο σου, τι σε νοιάζει εσένα;" μου λέει. Με στόλισε και με διάφορα κοσμητικά.
Τότε του λέω: Γνωρίζετε ότι απαγορεύεται; Τα ζωάκια αυτά είναι προστατευόμενα είδη και αν φωνάξω την αστυνομία θα πάτε αυτόφωρο;
Ούτε είδα για πότε εξαφανίστηκαν, υπό τον φόβο της τιμωρίας.
Θα φύγουν τα παιδιά για να φάνε τα πουλιά;
Γύρισα στην θάλασσα για να κάνω την βουτιά μου.
Ένα τσούρμο περιστέρια καταφθάνει κάθε φορά. Κατεβαίνουν από τα σύρματα για να δώσουν το παρόν, πάντα πιστά στο καθημερινό ραντεβού μας.
Μαζί επίσης κουρούνες, καρακάξες, δεκαοχτούρες, κοράκια, σπουργίτια.
Όλα τα πλάσματα του ουρανού καλοδεχούμενα.
Όσο κι αν σε κάποιους φαίνεται παράξενο, επικοινωνούν με τους ανθρώπους και όχι μόνο.
Σπόρια, καλημέρες και καλωσορίσματα εγώ κι εκείνα κάνουν κύκλο γύρω μου και αρχίζουν τις χαμηλές πτήσεις.
Χαρές; Ευχαριστίες; Προσμονή;
Με αναγνωρίζουν. Τόσος κόσμος πάει ή περνάει από το σημείο. Κατεβαίνουν μόνο μόλις με δουν!
Μια νέα μελέτη με επικεφαλής τον Brandon Turner καθηγητή ψυχολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο, διαπίστωσε ότι ο τρόπος με τον οποίο τα περιστέρια λύνουν προβλήματα, ταιριάζει με την τεχνητή νοημοσύνη.
Τα περιστέρια που συχνά τα βλέπουμε ως ενόχληση, είναι στην πραγματικότητα εξαιρετικά ευφυή ζώα που μπορούν να θυμούνται πρόσωπα, να βλέπουν τον κόσμο με ζωηρά χρώματα, να περιηγούνται σε σύνθετες διαδρομές, να μεταδίδουν ειδήσεις, ακόμη και να σώσουν ζωές.
Guardian, 26/10/2023
Μου δίνουν χαρά και μου φτιάχνουν την διάθεση.
Τους ρίχνω τα σπόρια, τους βάζω νεράκι, τρώνε πίνουν και μετά φεύγουν.
Τους λέω αύριο πάλι και χαμογελώ που μιλάω στα πουλιά. Το κάνω συχνά...
Σκέφτομαι τα λόγια της ποιήτριας Ζυράννα Ζατέλη, όταν την ρώτησαν σε μια συνέντευξη, αν δένεται με τα ζώα όπως και με τους ανθρώπους απάντησε:
"Νομίζω και πιο πολύ. Δεν έχω φτάσει διόλου σε σημεία μισανθρωπίας, αλλά νομίζω πως συνομιλώ καλύτερα πια και με τα ζώα".
Έτσι ακριβώς νιώθω.
Με βγάζουν από τις σκέψεις δύο πιτσιρικάδες (γύρω στα 10) που παίζουν στην παραλία κυνηγητό και αρχίζουν να τρέχουν (επίτηδες;) κυκλικά εκεί ακριβώς που έτρωγαν τα πουλάκια.
Εκείνα φοβήθηκαν και πέταξαν.
Τους λέω, παιδάκια να αφήσουμε τα πουλάκια να φάνε; Παίξτε λίγο πιο πέρα μέχρι να τελειώσουν.
Ο ένας μικρός γυρίζει και μου λέει:
"Τα πουλιά μας μαράνανε τώρα" και πάνε στις μαμάδες που ήταν πιο πέρα για να κάνουν παράπονα.
Εγώ πετούσα σπόρια για να μαζέψω πάλι τα πουλιά.
Έρχεται τότε η μία μαμά θυμωμένη και μου λέει: "Με ποιο δικαίωμα είπες στα παιδιά να παίξουν πιο πέρα; Αυτά ήθελαν να παίξουν εκεί. Θα φύγουν τα παιδιά για να φάνε τα πουλιά;"
Της λέω, ολόκληρη παραλία, μπορούν να τρέξουν όπου θέλουν. Είναι πρόβλημα τα 2 τετραγωνικά χώρου που τάιζα τα πουλιά, τα οποία σε μισό ακριβώς λεπτό θα είχαν φάει και θα είχαν φύγει; Άλλωστε τα πουλιά στο περιβάλλον τους είναι. Καλό θα ήταν να μαθαίνετε στα παιδιά σας να σέβονται τα ζωάκια.
Άρχισε να λέει διάφορα, φανερά εκνευρισμένη.
Έφυγα από το σημείο και γύρισα πάλι όταν είχαν φύγει για να ταΐσω τα πουλάκια.
Ο Παναγιώτης Τσιαμούρας (διδάκτωρ φιλοσοφίας) γράφει:
Επειδή οι άνθρωποι είναι βαθιά πεπεισμένοι ότι ο κόσμος, η φύση, το σύμπαν ολόκληρο πλάστηκαν για αυτούς και για να τους υπηρετούν και η Γη νομίζει ότι είναι το κέντρο του σύμπαντος και επομένως ο Ήλιος, τα αστέρια και ότι άλλο υπάρχει εκεί ψηλά είναι υποχρεωμένα να κινούνται γύρω της, να τη φωτίζουν και να κάνουν ότι της αρέσει.
Με δυο λόγια: επειδή οι άνθρωποι προσποιούνται πως είναι κάτι που στην πραγματικότητα δεν ισχύει.
Γι’ αυτό και ο Giacomo Leopardi (Ιταλός ποιητής και φιλόσοφος) στο βιβλίο "Εγκώμιο των πουλιών" σαρκάζει πεποιθήσεις, όπως ο ανθρωποκεντρισμός και ο γεωκεντρισμός, οι οποίες αποδίδουν στον άνθρωπο μια θέση στο σύμπαν που σε καμιά περίπτωση δεν κατέχει ούτε αξίζει.
Γιατί εκθειάζει τα πουλιά; Για την αθωότητά τους, την παιδικότητά τους, τη φαντασία τους, γιατί δεν είναι ξιπασμένα σαν τον άνθρωπο.
Fractalart. gr, 04/04/2018
Επιλεκτική φιλοζωία
Στην επιστροφή για το σπίτι κι ενώ προχωράω στην παραλία, πέφτω πάνω στην μαμά με τα πιτσιρίκια που ψάρευαν.
Ακούω μια φωνούλα να φωνάζει: "Μαμά μαμά το έπιασα. Κοίτα πως σπαρταράει" .
Με έπιασε ένα σφίξιμο στο στομάχι.
Πριν που πέρασα δεν μίλησα. Τώρα όμως δεν μπόρεσα να κρατηθώ.
Πάω κοντά και της ζητάω να πάμε λίγο πιο πέρα και την ρωτάω: Γιατί μαθαίνετε τα παιδάκια να σκοτώνουν;
Θορυβήθηκε όταν το άκουσε.
Βλέπεις, αλλιώς ακούγεται το ψαρεύω, αλλιώς το σκοτώνω. Όμως η ουσία και το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.
Χρησιμοποιούμε σκοπίμως λέξεις "ανώδυνες" για να μπορούμε να κάνουμε τέτοιες πράξεις, χωρίς κανένα πρόβλημα.
Πόσοι θα έλεγαν, πάω να σκοτώσω ψάρια, πουλιά κλπ;
Μου λέει: "Τι λέτε; Εγώ είμαι φιλόζωη. Βοηθάω σκύλους και γάτες. Μαθαίνω τα παιδιά μου να αγαπάνε τα ζώα" .
Της λέω, από την λίστα έχετε βγάλει τα ψαράκια; Γιατί και αυτά συναισθανόμενα πλάσματα είναι.
Έχετε δίκιο, μου λέει και έσκυψε το κεφάλι. Σα να συνειδητοποίησε;
Εκατοντάδες επιστήμονες υποστηρίζουν πως έντομα, πτηνά, ερπετά και ψάρια, εμφανίζουν μορφές συνείδησης που τους επιτρέπουν να αισθάνονται πόνο, να βλέπουν όνειρα και να βιώνουν μετατραυματικό στρες. Αυτοί οι επιστήμονες πριν από λίγους μήνες υπέγραψαν τη Διακήρυξη της Νέας Υόρκης για τη Συνείδηση των Ζώων (New York Declaration on Animal Consciousness) με στόχο την ευρεία αναγνώριση του φαινομένου. Απώτερος σκοπός τους είναι η ευαισθητοποίηση του κόσμου και η χάραξη πολιτικών για την προστασία και την ευημερία των όντων αυτών".
Βήμα, Science 03/09/2024
Κάπου εκεί τελείωσε η βόλτα μου.
Αρκετά για σήμερα, είπα...
Ενώ επέστρεφα, σκεφτόμουν τα λόγια της "φιλόζωης" κυρίας.
Φιλοζωία... Πόσο παρεξηγημένη;
Ας την διαχωρίσουμε εντέλει από την κυνοφιλία, την γατοφιλία ή οποιαδήποτε άλλη μεμονωμένη αγάπη (άλογα, πουλιά κλπ).
Φιλοζωία είναι η αμέριστη και αδιάκριτη αγάπη για όλα ανεξαιρέτως τα πλάσματα του πλανήτη.
Σύμφωνα με την διακήρυξη δικαιωμάτων των ζώων, όλα τα ζώα γεννιούνται με ίσα δικαιώματα.
Και ο άνθρωπος που ανήκει στο ζωικό βασίλειο, οφείλει να σέβεται την ζωή κάθε ζώου και δεν μπορεί να εξοντώνει και να εκμεταλλεύεται τα άλλα είδη του ζωικού βασιλείου.
Μια τόσο δίκαιη και ηθική προσέγγιση, που όμως χρειάζεται χρόνος για να γίνει πραγματικότητα.
Τι μαθαίνουμε στα παιδιά;
Το ξέρω πως με αυτήν τη νοοτροπία μεγαλώσαμε γενιές και γενιές. Και όλα αυτά είναι βαθιά ριζωμένα μέσα μας.
Τα παιδιά όμως φίλοι μου γονείς και δάσκαλοι, που είναι το αύριο αυτού του κόσμου, είναι αναγκαίο να μάθουν όσα εμάς δεν μας έμαθαν.
Έχουμε υποχρέωση να τα βοηθήσουμε να μεγαλώσουν αλλιώς. Να μην συνεχίσουν να διαιωνίζουν την δική μας νοοτροπία απέναντι στα ζώα.
Να μάθουν, ότι όλα τα ζώα είναι συγκάτοικοι. Πως υπάρχουν πάνω στη γη, όχι για για να εξυπηρετούν εμάς, αλλά για δικούς τους λόγους.
Να μάθουν πως έχουν ικανότητες, χαρίσματα, συναισθήματα, δικαιώματα.
Πως η ζωή τους έχει αξία και να μάθουν να την σέβονται.
Να δείχνουν συμπόνια και ενσυναίσθηση.
Να μάθουν ότι δεν είναι παιχνίδια, δεν είναι αντικείμενα, δεν είναι εμπόρευμα. Είναι ψυχές!
Είναι πλάσματα συναισθανόμενα.
Με στεναχωρεί τόσο πολύ όταν πηγαίνω στα σχολεία (για τα μαθήματα φιλοζωίας, παρουσιάζοντας το εγκεκριμένο απο το Υπουργείο πρόγραμμα της ΠΦΠΟ) και τα περισσότερα παιδιά έχουν ζωάκια σκλαβωμένα. Πουλάκια, ψαράκια, χελωνάκια, κουνελάκια, χαμστεράκια και τόσα άλλα. Ακόμα και φίδια.
Κρατούν πλάσματα συναισθανόμενα εγκλωβισμένα μέσα σε ένα κλουβί ή μια γυάλα.
Τι μπορεί να νιώσει ένα πλάσμα αιχμάλωτο εκτός από δυστυχία;
Τι μπορεί να προσφέρει εκτός από θλίψη;
Κι ακούς τα παιδιά να λένε με χαρά και με καμάρι, ότι έχουν όλα αυτά τα ζωάκια στα σπίτια τους και το θεωρούν πολύ ωραίο.
Τι φταίνε τα παιδιά; Άλλωστε, όλα αυτά τα ζωάκια, πωλούνται νόμιμα στα πετ σοπ.
Και φυσικά, στα σκλαβωμένα ζώα που βλέπουν τα παιδιά μέσα στα σπίτια, προστέθηκε τα τελευταία χρόνια και ο σκύλος.
Κλειδωμένος μέσα στο περιβόητο και πολυδιαφημισμένο crate. Η "μοντέρνα" εκπαίδευση που βασανίζει ψυχές για να την ευκολία την δική μας.
Το επίσης στενάχωρο, είναι να ακούς μεγάλα παιδιά λυκείου, να σου λένε ότι τα ζώα υπάρχουν μόνο για να εξυπηρετούν τις ανάγκες και τις επιθυμίες του ανθρώπου.
Γιατί ο άνθρωπος έχει το μυαλό και είναι πιο έξυπνος από τα ζώα, άρα έχει ξεκάθαρα το δικαίωμα να τα μεταχειρίζεται όπως θέλει.
Αυτά ακούνε τα παιδιά. Έτσι μεγαλώνουν. Από γονείς που κι αυτοί έτσι μεγάλωσαν...
Μαθαίνουμε στα παιδιά, ότι μπορούν άνετα να αιχμαλωτίζουν, να βασανίζουν, ακόμα και να σκοτώνουν συναισθανόμενα πλάσματα. Αρκεί να το θελήσουν. Κι ότι αυτό είναι φυσιολογικό.
Είναι πολύ σημαντικό να προσέχουμε τι μηνύματα τους περνάμε με τις συμπεριφορές μας.
Ο άνθρωπος πιο έξυπνος από τα ζώα;
Όχι, απαντάει ο ανθρωπολόγος Dr Arthur Saniotis, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας. Απλώς οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί.
"Οι άνθρωποι εξαπατούν τον εαυτό τους εδώ και χιλιάδες χρόνια ότι είναι πιο έξυπνοι από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο, παρά τις αυξανόμενες αποδείξεις για το αντίθετο, σύμφωνα με ειδικούς στην εξελικτική βιολογία του Πανεπιστημίου της Αδελαΐδας.
Ο Dr, Arthur Saniotis Επισκέπτης Ερευνητής στη Σχολή Ιατρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Αδελαΐδας, λέει:
"Για χιλιετίες, κάθε είδους αυθεντίες -από τη θρησκεία έως τους επιφανείς μελετητές- επαναλαμβάνουν την ίδια ιδέα, ότι οι άνθρωποι είναι εξαιρετικοί λόγω του ότι είναι οι πιο έξυπνοι στο ζωικό βασίλειο.
Ωστόσο, η επιστήμη μας λέει ότι τα ζώα μπορούν να έχουν γνωστικές ικανότητες που είναι ανώτερες από των ανθρώπων".
(Phys.org), 04/12/2013.
Επίσης, ο Lars Chittka, Γερμανός ζωολόγος, ηθολόγος και οικολόγος
έχει υποστηρίξει ότι ένας μικρός εγκέφαλος δεν σημαίνει ότι λείπει. «Κανείς δεν θα πρότεινε σοβαρά ότι ένας μεγαλύτερος υπολογιστής είναι αυτόματα καλύτερος υπολογιστής»
The New Yorker, 05/01/2025
Πιο ικανός ο άνθρωπος ή απλά αλαζόνας;
Μπορεί να έχουμε ικανότητες που δεν έχουν τα ζώα, αλλά και τα ζώα έχουν ικανότητες και δυνατότητες που δεν έχουμε εμείς. Μάλιστα κάποιες είναι πολύ ανώτερες από τις δικές μας.
Ποιος δεν μαγεύτηκε από το τραγούδι του αηδονιού ή της καρδερίνας, δεν εντυπωσιάστηκε από την αρχιτεκτονική μαεστρία του χελιδονιού, την καλλιτεχνία της αράχνης, δεν θαύμασε την ταχύτητα του γατοπόδαρου, την ακοή και όσφρηση του σκύλου, την ευλυγισία της γάτας, την επικοινωνία από χιλιόμετρα μακριά των ψαριών, την δύναμη του μυρμηγκιού (κουβαλάει βάρος 50 φορές μεγαλύτερο από το δικό του) κλπ, κλπ, κλπ.
Ικανότητες που εμείς δεν έχουμε και μόνο θαυμασμό θα έπρεπε να μας προκαλούν.
Πόσα άραγε έχουμε διδαχθεί και έχουμε αντιγράψει από τα ζώα; (άλλη κουβέντα όμως).
Όσο κι αν δεν μας συμφέρει να το αποδεχθούμε, τα ζώα έχουν συναισθήματα
Ερευνητές της συμπεριφοράς των ζώων από διάφορους επιστημονικούς κλάδους, αντιλαμβάνονται τα συναισθήματα και την συνείδηση στα μη ανθρώπινα ζώα, δήλωσε η επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Dr Marcela Benítez, επίκουρη καθηγήτρια ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Emory.
Αναφέρει επίσης, πως η κατανόηση ότι τα ζώα μπορεί να έχουν συναισθήματα παρόμοια με τους ανθρώπους, απαιτεί πρωτόκολλα ανθρώπινης θεραπείας και εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις ηθικές συνέπειες της χρήσης των ζώων στην έρευνα, την ψυχαγωγία και την γεωργία".
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο earth.com, 16/11/2024
Τα ζώα δεν μας ανήκουν
Κι ενώ η επιστήμη μας διαβεβαιώνει για τις μοναδικές, αξιοθαύμαστες και αξιοζήλευτες ικανότητες των ζώων και για τα συναισθήματά τους και θέτει ηθικά διλήμματα, εμείς επιμένουμε πεισματικά να τα απαξιώνουμε, να τα εκμεταλλευόμαστε και να τους προκαλούμε άγχος, φόβο, αγωνία, πόνο, θάνατο.
Να πω για την κακοποίηση των ζώων συντροφιάς, σκύλους και γάτες; Δυστυχώς τα βλέπω στα σπίτια πάρα πολύ συχνά...
Για τους σκλάβους στις αλυσίδες; (στις αυλές και στα χωράφια). Στα κλουβιά; Στα καταφύγια;
Για τα εκατομμύρια άστεγα ζώα;
Όλα δικά μας έργα!
Για το κέρδος...
Να πω για τα ζωολογικά πάρκα;
Εκπαιδευτική εκδρομή, σου λέει.
Να δουν τα παιδιά τι;
Σκλαβωμένες και δυστυχισμένες ψυχές που ή κινούνται ψυχαναγκαστικά πέρα δώθε όλη τους την ζωή, ουρλιάζουν, δαγκώνουν τα σίδερα ή παραιτούνται σε μια γωνιά;
Κάθε σκλαβωμένη και βασανισμένη ψυχή, πάει πίσω την ανθρωπιά, τον πολιτισμό, τον κόσμο φίλε δάσκαλε.
Δείξτε τους βίντεο, ντοκιμαντέρ, φωτογραφίες, για να δουν πως ζουν όλα αυτά τα ζώα στο φυσικό τους περιβάλλον ελεύθερα και χαρούμενα.
Πόσα και πόσα άλλα ζώα βασανίζονται εξ αιτίας μας;
Να πω για τα ζώα εργάτες;
Γαϊδουράκια, μουλάρια, άλογα.
"Πάμε βόλτα με την άμαξα, με το γαϊδουράκι" σου λέει.
Αυτοί οι βασανισμένοι, χιλιοκουρασμένοι εργάτες, υπηρέτες του ανθρώπου.
Εγκλωβισμένοι με χαλινάρια και παρωπίδες υπό την απειλή ξυλοδαρμού, να κουβαλάνε ασήκωτα φορτία μέσα στον καύσωνα, στο κρύο, σε ανηφόρες.
Να πω για τους σκύλους εργάτες;
Ή για την σκληρή και βίαιη εκπαίδευση των σκύλων;
Για την ιππασία;
Όλα αυτά τα ζώα εξαναγκάζονται!
Για την εξυπηρέτησή μας
Να πω για τα αναρίθμητα ζώα που χρησιμοποιούνται στα πειράματα; Που βασανίζονται φρικτά και μετά θανατώνονται; Ενώ υπάρχουν εναλλακτικές μέθοδοι πιο ανθρώπινες.
Για χόμπι...
Να πω για το κυνήγι;
"Για τις μαζικές δολοφονίες οι οποίες οργανώνονται κάθε χρόνο με την άδεια της πολιτείας, για το κυνήγι μιλώ, και που θέλει να περνιέται για οικολογική και φυσιολατρική δραστηριότητα;
Παναγιώτης Τσιαμούρας (διδάκτωρ φιλοσοφίας), από το "Εγκώμιο των πουλιών" του Giacomo Leopardi (Ιταλός ποιητής)
Για την ευχαρίστησή μας
Να πω για τον θάνατο αναρίθμητων ζώων: Κτηνοτροφία, τα ζώα για ένδυση;
Βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν από το Πάσχα και δεν μπορώ να μην σκεφτώ τα εκατομμύρια αθώα και ανυπεράσπιστα αρνάκια (μωρά) που θα συρθούν στον τόπο της θυσίας τους...
Και όλα αυτά, για εμάς. Για την ευχαρίστησή μας, για την εξυπηρέτησή μας, για τον εγωισμό μας.
Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι είχε πει:
"Θα έρθει η εποχή που οι άνθρωποι, όπως και εγώ, θα βλέπουν τη δολοφονία των ζώων, όπως τώρα βλέπουν τη δολοφονία των ανθρώπων"
Είναι μακριά ακόμα εκείνη η μέρα.
Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας (θεωρώ) μέχρι να φθάσουμε σε έναν τόσο δίκαιο κόσμο. Να μπορούμε να συνυπάρχουμε ειρηνικά με όλα τα πλάσματα αυτού του πλανήτη.
Η δική μας κατωτερότητα
Καλό θα είναι όμως, να μην ξεχνάμε ότι κι εμείς ζώα είμαστε. Και ότι τα μη ανθρώπινα ζώα προϋπήρχαν. Και η ζωή τους ήταν πολύ καλύτερη χωρίς εμάς.
Ο άνθρωπος αυτοανακηρύχθηκε από μόνος του ανώτερος. Για να μπορεί να τα μεταχειρίζεται όπως θέλει.
Όμως, ακόμα κι αν κάποιες διαφορές τις χαρακτηρίζουμε ανώτερες, αυτό δεν είναι λόγος και δεν μας δίνει το δικαίωμα να τους συμπεριφερόμαστε τόσο σκληρά και βάναυσα.
"Η συμπόνια είναι η βάση της ηθικής". (Arthur Schopenhauer, Γερμανός φιλόσοφος) .
Κι εδώ ακριβώς, έγκειται η ξεκάθαρη δική μας κατωτερότητα απέναντι στα ζώα. Η ηθική.
Και ο αντίλογος...
Τον ξέρω τον αντίλογο. Τον έχω ακούσει άπειρες φορές.
"Εκεί έξω γίνονται πόλεμοι σκοτώνονται άνθρωποι, παιδιά και υπάρχει κακοποίηση και βία παντού. Στα σπίτια, στα σχολεία, στην εργασία, στους δρόμους. Κι εσύ μας λες για το μυρμήγκι, την χελώνα, το χταπόδι, το αρνί, το γαϊδουράκι, τον σκύλο, τον ελέφαντα;
Συγχωρήστε με, αν αυτό που σε εσάς φαίνεται λίγο, για μένα είναι το παν, όπως είπε και ο Πορτογάλος συγγραφέας και ποιητής Zoze Saramago. Ταυτίζομαι.
Οι διαφορετικοί και οι ανυπεράσπιστοι δεν έχουν ανάγκη από βοήθεια, υποστήριξη και προστασία;
Πως γίνεται να είμαστε κατά της βίας και της κακοποίησης κάποιων, αλλά όχι όλων;
Πως γίνεται να είμαστε υπέρ της δικαιοσύνης, αλλά όχι για όλους;
"Το δίκαιο παραμένει δίκαιο ακόμα κι αν όλοι είναι εναντίον του. Και το άδικο παραμένει άδικο ακόμα κι όλοι είναι υπέρ του" (William Penn Άγγλος, συγγραφέας, ειρηνιστής, στοχαστής).
Τα ελπιδοφόρα μηνύματα
Το παρήγορο και ελπιδοφόρο, είναι ότι όλο και περισσότεροι επιστήμονες, φιλόσοφοι, συγγραφείς ασχολούνται και ανοίγουν θέματα (προς υπεράσπιση των ζώων), για τα συναισθήματά τους και τις γνωστικές τους ικανότητες. Μιλούν για ηθική αντιμετώπιση των ζώων.
Επίσης, αυξάνονται οι άνθρωποι και τα κινήματα που κάνουν αγώνες υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων. Γίνονται η φωνή τους. Γιατί εκείνα δεν μπορούν. Αλλά ακόμα κι αυτά που μπορούν να φωνάξουν, είναι φωνές βοώντων εν τη ερήμω...
Υπάρχουν επίσης εξαιρετικοί εκπαιδευτικοί, που προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν όσο μπορούν τα παιδιά.
Το πολύ σημαντικό είναι πως τα παιδιά στα σχολεία με την συζήτηση -και αφού τους λύνονται κάποιες απορίες- αμέσως συμπονούν, συναισθάνονται, λυπούνται.
Κάποια μετανιώνουν και θέλουν να ελευθερώσουν τα σκλαβωμένα ζωάκια που έχουν.
Κάποια υπόσχονται πως δεν θα ξαναπάρουν.
Άλλα συγκινούνται με τα βάσανα των ζώων και άλλα ευαισθητοποιούνται και θέλουν να βοηθήσουν.
Υπάρχουν και κάποια ελάχιστα παιδιά (έτσι μεγαλώνουν) που έχουν γνώσεις και εμπειρίες και τις μοιράζονται. Για άστεγα ζωάκια που έχουν υιοθετήσει, βοηθήσει κλπ.
Το αξιοσημείωτο και πολύ εντυπωσιακό, είναι πως δείχνουμε στα παιδιά φωτογραφίες με ζώα που είναι σκλαβωμένα και ελεύθερα. Τα ίδια ζώα, πως ζουν σε αυτές τις διαφορετικές συνθήκες. Στην ερώτηση, ποια είναι η σωστή φωτογραφία, απαντούν αμέσως χωρίς να το σκεφτούν καθόλου, ότι η σωστή είναι αυτή με τα ελεύθερα ζώα.
Στην ερώτηση γιατί επέλεξαν την σωστή φωτογραφία, η απάντηση είναι: "Γιατί είναι ελεύθερα και χαρούμενα" .
Δεν μπορούν να το καταλάβουν όταν έχουν κάποιο ζωάκι σκλαβωμένο στο σπίτι, αλλά το καταλαβαίνουν αυτόματα (ακόμα και τα νήπια) με τον παραλληλισμό. Όταν βλέπουν ένα ζώο σκλαβωμένο και δίπλα ακριβώς το βλέπουν ελεύθερο.
Είναι αθώα και αγνά τα παιδιά. Έχουν τρυφερότητα και καρδιά γεμάτη αγάπη και συμπόνια. Θέλουν μόνο το καλό. Θέλουν ότι φωτίζει και δίνει χαρά στην ψυχούλα τους.
Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Association for Psychological Science, 21/025/2021, δείχνει ότι τα παιδιά μπορεί να έχουν μεγαλύτερη τάση από τους ενήλικες να δίνουν προτεραιότητα στη ζωή των ζώων.
"Στο υποθετικό σενάριο, όπου δύο βάρκες βυθίζονται, η μία περιέχει από έναν έως 100 ανθρώπους και η άλλη περιέχει από έναν έως 100 χοίρους ή σκύλους.
Ζητήθηκε από 207 παιδιά και 222 ενήλικες να αποφασίσουν ποιο σκάφος θα επέλεγαν να σώσουν.
Οι απαντήσεις των παιδιών και των ενηλίκων βρέθηκαν να είναι εντυπωσιακά διαφορετικές.
Το 35% των παιδιών έδωσαν προτεραιότητα στον άνθρωπο, το 28% έδωσε προτεραιότητα στον σκύλο και το υπόλοιπο 37% δεν μπορούσε να αποφασίσει.
Ενώ στους ενήλικες το 85% επέλεξε να σώσει τον άνθρωπο, με μόλις το 8% να επιλέξει να σώσει τον σκύλο και το 7% να μην μπορεί να πάρει μια απόφαση".
Τα παιδιά είναι η ελπίδα μας για έναν κόσμο πιο δίκαιο για όλους.
Μην δηλητηριάζουμε την ψυχή τους με δικές μας ξεπερασμένες απόψεις και άδικες και σκληρές συμπεριφορές.
Ας προσπαθήσουμε να την κρατήσουμε καθαρή, αγνή.
Γιατί θα έρθει κάποια μέρα, που θα χρειαστεί να λογοδοτήσουμε στα παιδιά για αυτές τις συμπεριφορές μας απέναντι στα ζώα.
Και μπορεί να μην ξέραμε, να μην ήξεραν οι γονείς μας και οι δάσκαλοι, αλλά σήμερα με τόση γνώση και δωρεάν πληροφορία, δεν έχουμε καμία δικαιολογία.
Και να θυμόμαστε, ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν μαθαίνοντας να αγαπούν και να σέβονται τα ζώα, γίνονται καλύτεροι άνθρωποι!
Καμία ζωή δεν είναι ήσσονος αξίας
Ξέρω, πως όλα αυτά είναι για τους περισσότερους ήσσονος σημασίας.
Όπως ξέρω επίσης, πως καμία μα καμία ζωή δεν είναι ήσσονος αξίας!
Γι' αυτό και θα συνεχίσω να κάνω γέφυρα να φεύγουν τα μυρμήγκια. Όπως έκανα παιδάκι.
Και θα ανοίγω δρόμους να φύγει η σφήκα, το φίδι, το ποντίκι, η χελώνα... Οποιοδήποτε ζωάκι...
Θα συνεχίσω να μιλάω και να παλεύω (όσο και όπως μπορώ) για όλους αυτούς που ουρλιάζουν (φωναχτά ή σιωπηλά) σε έναν κόσμο που δεν θέλει να τους ακούσει.
Γιατί οι κραυγές τους κρατάνε μακριά μου το γέλιο, την χαρά, την ηρεμία, την γαλήνη.
Γιατί...
"Κρύβω μέσα μου ένα παιδί
που δεν δέχεται πως μπορεί να γελάω όταν την ίδια στιγμή κάποιος κλαίει.
Κρύβω μέσα μου ένα παιδί
απαρηγόρητο, που θα ‘θελε να φτιάξει τη ζωή στα μέτρα της καρδιάς του" (Τόλης Νικηφόρου, Έλληνας ποιητής).
Φίλοι μου γονείς και δάσκαλοι, ας βοηθήσουμε τα παιδιά να φτιάξουν την ζωή και τον κόσμο στα μέτρα της καρδιάς τους!
Ελένη Κασπίρη
Θετική εκπαιδεύτρια ζώων
συντροφιάς και κηδεμόνων