Αντίπαλος ή φίλος με το σκύλο σας;
Αντίπαλος ή φίλος με το σκύλο σας;
Δική σας η επιλογή…
Όταν μιλήσεις με κηδεμόνες σκύλων, σχεδόν όλοι λένε, πως αγαπούν τα σκυλιά τους, για όποιο λόγο κι αν τα έχουν και για τους περισσότερους το πιστεύω. Ακόμα και γ΄ αυτούς, που έχουν τα σκυλιά για «εργαλεία δουλειάς», κυνήγι, φύλαξη κλπ και τα έχουν δεμένα δίπλα σε ένα βαρέλι ν’ αποτελούν το «ντεκόρ» της αυλής τους. Ίσως κι αυτοί να τα «αγαπούν» με …το δικό τους «παράλογο» τρόπο…, αλλά με αυτούς δε θα ασχοληθούμε σ’ αυτό το άρθρο.
Εδώ θα ασχοληθούμε με αυτούς, που για όποιο λόγο κι αν έχουν το σκύλο, τον αγαπούν και νοιάζονται γι΄ αυτόν, μα η ελλιπής γνώση τους στο θέμα της μάθησής του, τους οδηγεί σε μεθόδους και συμπεριφορές άδικες για το σκύλο!! Αυτούς λοιπόν, ας κάνουμε μια προσπάθεια να τους βοηθήσουμε να καταλάβουν, πως δε φθάνει μόνο η αγάπη, αλλά χρειάζεται και η γνώση για να είμαστε σωστοί απέναντι σ’ αυτούς που αγαπάμε και για να ζούμε καλά μαζί τους.
Κι αυτό το λέω, γιατί είναι πολλοί εκείνοι που εσφαλμένα πιστεύουν, πως όταν ένας σκύλος εκδηλώνει συμπεριφορές, όπως: Επιθετικότητα προς την οικογένεια, τους επισκέπτες, άλλους σκύλους, φύλαξη φαγητού, παιχνιδιών, χώρου, ούρηση σε καναπέδες, κρεβάτια και γενικότερα μια «ανάρμοστη» συμπεριφορά, τότε ο σκύλος προσπαθε να γίνει ο αρχηγός, να κυριαρχήσει στο σπίτι, να τους πάρει τον αέρα και διάφορες τέτοιες θεωρίες.
Έτσι από άγνοια ή λανθασμένη πληροφόρηση ή από δική τους προβληματική νοοτροπία, καταφεύγουν σε διάφορες μεθόδους «εκπαίδευσης», επώδυνες για το σκύλο, αλλά και αναποτελεσματικές.
Σε μία τέτοια νοοτροπία στηρίζονται απόψεις, όπως: «Θέλω να του πάρω τον αέρα, πριν μου τον πάρει εκείνος», «Θέλω να του σπάσω τον τσαμπουκά γιατί είναι ζόρικος». Κάπως έτσι ξεκινάει το κακό και αρχίζουν να χρησιμοποιούν βάναυσες και απάνθρωπες μεθόδους στα σκυλιά τους, που στην ουσία όχι μόνο δε διδάσκουν, αλλά βασανίζουν το σκύλο και είναι απλά ένας τρόπος επιβολής της δύναμής τους πάνω του! Χρησιμοποιούνταν και χρησιμοποιούνται από ανθρώπους, που δεν έχουν γνώσεις για να διδάξουν, απλώς θέλουν να επιβληθούν.
Η χρήση του πνίχτη και του ηλεκτρικού κολάρου, είναι μια τέτοια μέθοδος! Αυτό τα «θαυματουργά» εργαλεία, που τραυματίζουν σωματικά και ψυχικά το σκύλο και τη σχέση με τον κηδεμόνα επίσης! Η χρήση τους, είναι πλέον αναχρονιστική και καταστροφική, τόσο για την υγεία του ζώου, όσο και για την ψυχολογία-συμπεριφορά του, αφού μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα, όσο ο σκύλος νιώθει έναν ανεξήγητο γι΄ αυτόν πόνο! Ο σκύλος συνδυάζει τον πόνο που νιώθει, με οτιδήποτε βλέπει, πλησιάζει, περνάει από δίπλα του κι εκεί κάπου αρχίζει το πρόβλημα: Επιθετικότητα προς οτιδήποτε θεωρεί, ότι του προκαλεί τον πόνο! Έχουν γίνει έρευνες και έχει αποδειχθεί η ζημιά που κάνουν αυτά τα μεσαιωνικά εργαλεία, τα οποία δε μαθαίνουν το σκύλο κάτι, αντίθετα τον εξαναγκάζουν να κάνει οτιδήποτε.
Αν σας σφίξουν στο λαιμό δυνατά, αν σας κάνουν ηλεκτροσόκ, πως θα νιώσετε; Ασφυκτικά; Θα πονέσετε; Θα φοβηθείτε; Κάπως έτσι νιώθει και ο σκύλος …
Κι αν τους ρωτήσεις, γιατί αφού αγαπούν το σκύλο τους τον βασανίζουν με αυτούς τους τρόπους, σου απαντούν: « Μα είναι ανυπάκουος, επιθετικός, κάνει καταστροφές, γαβγίζει επίμονα…, μας έχει κάνει τη ζωή δύσκολη, έχει γίνει το αφεντικό εδώ μέσα…»
Δείτε το αλλιώς! Ο σκύλος που παρουσιάζει τέτοιες συμπεριφορές, είναι ένας ανασφαλής σκύλος και σε καμία περίπτωση δεν έχει κανένα σχέδιο για να γίνει το αφεντικό στο σπίτι σας. Η ανασφάλειά του τον κάνει να προσπαθεί με διάφορους τρόπους να ελέγξει το περιβάλλον γύρω του.
Γι΄ αυτό οι κηδεμόνες πρέπει να δίνουν στα σκυλιά τους, όταν είναι ακόμα κουτάβια, τα εφόδια που θα τα βοηθήσουν να καταλάβουν, να προσαρμοστούν και να ζήσουν αρμονικά μαζί τους! Ο σκύλος που έχει καθοδηγηθεί από μικρή ηλικία, μεγαλώνοντας μαθαίνει να είναι ασφαλής και ισορροπημένος και να μας εμπιστεύεται.
Δείξτε στο σκύλο σας πως είστε ο σωστός κηδεμόνας, ο γονιός και όχι αυτός που τον κάνει να νιώθει ανασφάλεια, άγχος και φόβο. Η σύγχρονη επιστήμη της συμπεριφοράς έχει αποδείξει, ότι ο πνίχτης, το ηλεκτρικό κολάρο, η σωματική τιμωρία, οι υπερβολικές φωνές, το δέσιμο, ο εγκλεισμός, η απομόνωση είναι ψυχολογικά επιζήμια για το σκύλο.
Πολλοί είναι εκείνοι που θέλουν να εκπαιδεύσουν τα σκυλιά τους, αφού πρώτα τα έχουν κακοποιήσει οι ίδιοι, θεωρώντας ότι έκαναν το σωστό!
Έχω ακούσει πολλές φορές τη φράση: «Για το καλό του το κάνω, για να μάθει». Ναι και οι γονείς που φέρονται άσχημα στα παιδιά τους (ξύλο, επώδυνες τιμωρίες κλπ), για το καλό τους θεωρούν ότι το κάνουν και δεν αμφισβητεί κανείς, ότι τ’ αγαπούν. Μα το ξύλο, ως παιδαγωγική μέθοδος πέρασε στην ιστορία πια, σήμερα τιμωρείται κιόλας αν χρησιμοποιηθεί.
Άλλοι πάλι, απενοχοποιώντας εντελώς τους εαυτούς τους, χρησιμοποιούν την κορυφαία ατάκα: «Ζώο είναι, δεν πονάει». Αυτό θεωρώ, ότι δεν επιδέχεται σχολιασμό…
Όλ’ αυτά λοιπόν, η λάθος νοοτροπία, η παραπληροφόρηση, η άγνοια, οδηγούν κάποιους να κακομεταχειρίζονται-βασανίζουν τα σκυλιά τους, υποβάλλοντάς τα να ζουν μέσα στο φόβο και τον πόνο! Και είναι πραγματικά πολύ ΑΔΙΚΟ για τα σκυλιά!
Όσο για την επικοινωνία μαζί τους; Ανύπαρκτη… όπως και η εμπιστοσύνη και ο σεβασμός μεταξύ τους!
Που θα μπορούσαν να οδηγήσουν όλα αυτά; Σε μια ολέθρια σχέση με τον σκύλο, αυτόν που λένε πως αγαπούν και τον θεωρούν τον καλύτερο φίλο τους!
Η «εκπαίδευση», η οποία χρησιμοποιεί τον φόβο, μπορεί να οδηγεί σε «γρήγορο αποτέλεσμα» προς στιγμήν, επειδή ακριβώς βασίζεται στο φόβο, ενώ στην ουσία δεν έχει εντοπιστεί η αιτία της συμπεριφοράς, ώστε να γίνει προσπάθεια τροποποίησης. Γιατί αυτό που έχει σημασία, δεν είναι να καταστείλουμε για λίγο μια συμπεριφορά, αλλά να την αλλάξουμε. Ο σκύλος έτσι, δεν μαθαίνει τι πρέπει να κάνει, απλά τιμωρείται για κάτι και δεν καταλαβαίνει.
Έτσι αναπτύσσουν στο φίλο τους το φόβο, δημιουργώντας του ανασφάλεια, κομματιάζοντας τη σχέση του αμοιβαίου σεβασμού που θα έπρεπε να έχουν. Δυστυχώς, τέτοιες συμβουλές δίνονται από διάφορους «ειδικούς» αλλά και μη ειδικούς, με αποτέλεσμα να καταστρέφονται οριστικά σχέσεις σκύλων και ανθρώπων.
Όπως ένα παιδάκι θέλει το χρόνο του να μάθει πράγματα και απαιτείται εκπαίδευση από τους γονείς, δασκάλους, έτσι και ο σκύλος κουτάβι, έχει παρόμοιες ανάγκες. Τι θα κάνατε, αν ζητούσατε από ένα παιδί πράγματα που δεν καταλαβαίνει, γιατί εσείς δεν του τα μάθατε ή του τα μάθατε με λάθος τρόπους κι εκείνο δεν τα κάνει σωστά; Θα ουρλιάζατε; Θα το χτυπούσατε; θα το κλειδώνατε στο υπόγειο; κατατρομάζοντάς το περισσότερο με όλες αυτές τις μεθόδους;
Όπως και στο παιδί μας λοιπόν, έτσι κι στο σκύλο μας, εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να του μάθουμε, ότι χρειάζεται και να βάλουμε τα όρια και τους κανόνες, αλλά με το σωστό τρόπο.
Λένε κάποιοι: «Είναι επιθετικός και δεν τον έχω ακουμπήσει ΠΟΤΕ! Πολύ συχνά, κηδεμόνες με επιθετικά σκυλιά διατείνονται, ότι ποτέ δεν ακούμπησαν το σκύλο τους, ποτέ δεν του φέρθηκαν με αρνητικό τρόπο, ποτέ δεν του πέρασαν αρνητικά μηνύματα με παιχνίδια ανταγωνισμού (διελκυνστίνδα) και δεν καταλαβαίνουν, γιατί χωρίς κανένα λόγο και αιτία δαγκώνει.
Μετά σιγά- σιγά στην πορεία, φανερώνεται η αλήθεια: «Μια- δύο φορές μόνο τον χτύπησε ο άνδρας μου, γιατί πηδούσε πάνω του», «Μόνο όταν ήταν μικρός τον χτυπούσα με την εφημερίδα για την τουαλέτα του», «Μόνο μερικά χαστουκάκια παλιά, όταν μασούλαγε την καρέκλα», «Α ναι, ξέχασα να σας πω, του βάζω πνίχτη γιατί τραβάει στη βόλτα», «Ναι, τον κλείνω 12 ώρες στο crate, για να μην κάνει ζημιές όταν λείπω», «Τον έχω δεμένο για να μην καταστρέφει τον κήπο», «Εχει φάει κάποιες κλωτσιές, όχι δυνατές, όταν έπαιζε με το πόδι μου και με δάγκωνε», «Ναι, όταν έρχονται επισκέπτες, τον δένω και τον απομονώνω στο μπαλκόνι για να μην ενοχλεί», «Μαμά, ο μπαμπάς τον χτύπαγε μια μέρα με το ένα ξύλο, γιατί έφαγε ένα καλώδιο», "Φυσικά και παίζουμε με τον κόμπο και άλλα παιχνίδια και τραβάμε ποιος θα κερδίσει γιατί τρελαίνεται με αυτό το παιχνίδι" κλπ, κλπ, κλπ . Ατέλειωτη η λίστα…
Τα σκυλιά δεν τρελαίνονται ξαφνικά κάποια στιγμή στη ζωή τους, ώστε ν’ αρχίσουν να επιτίθενται χωρίς λόγο. Σίγουρα έχουν ζήσει αρνητικές εμπειρίες και έχουν "βάλει το χέρι τους" άνθρωποι, εφαρμόζοντας τεχνικές που πιέζουν το σκύλο! Γιατί κάπου το διάβασααν, κάποιος τους το είπε κλπ.
Είναι μέγα λάθος ν’ ακούς ανθρώπους, που δεν είναι γνώστες του θέματος. Φαντάζομαι, για τη διαπαιδαγώγηση του παιδιού τους, δε ρωτούν το συγγενή, το φίλο, το γείτονα, τον περαστικό.
Γίνονται λάθη από άγνοια πολλές φορές, αλλά σήμερα υπάρχει πολύ μεγάλη και σωστή πληροφόρηση, ώστε να αποφεύγονται τέτοιες καταστάσεις. Αν δεν αλλάξει η δική τους, όχι μόνο συμπεριφορά-αντιμετώπιση, αλλά γενικότερα η φιλοσοφία και στάση ζωής απέναντι στο σκύλο τους, τότε δεν έχουν καμία ελπίδα ν’ αλλάξει και η δική του συμπεριφορά. Αντίθετα θα χειροτερεύει, γιατί θα απαντά με βία στη βία που θα δέχεται, αφού ο μόνος τρόπος που έχει ο σκύλος να αμυνθεί, όταν νιώθει ότι απειλείται είναι τα δόντια του!
Η απάντηση σε όλα αυτά είναι, πως υπάρχει κι άλλος τρόπος μάθησης, φιλικός προς το σκύλο, ανθρώπινος, δίκαιος, βασισμένος στην κατανόηση και το σεβασμό!
Η θετική ενίσχυση της όποιας επιθυμητής συμπεριφοράς, η καθοδήγηση με θετικό τρόπο για το τι επιτρέπεται και τι όχι ή απλά αγνοώντας το σκύλο σε κάποιες περιπτώσεις, έχουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα.
Η διαφορά ανάμεσα στις δύο μεθόδους, είναι ότι στην πρώτη ο σκύλος ανταποκρίνεται από φόβο και η εμπιστοσύνη έχει σπάσει.
Σκεφθείτε: αν κάποιος μας στραγγαλίζει, μας χτυπάει, μας απειλεί, δε θα κάνουμε ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΑ ότι κι αν μας ζητήσει;
Ενώ στη δεύτερη ανταποκρίνεται με χαρά, γιατί γνωρίζει πως θα ανταμειφθεί και θέλει να ευχαριστήσει τον κηδεμόνα του.
Κι αυτοί που λένε, ότι η χρήση ανταμοιβών στην εκπαίδευση είναι δωροδοκία, ας προσπαθήσουν να εργάζονται χωρίς αμοιβή, για να δούμε πως θα τους φαινόταν! Τα σκυλιά μας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο «εργάζονται» για μας, οπότε ας τα «πληρώσουμε» γι’ αυτό! Ακόμα και στα πιο απλά, πχ όταν του ζητάμε να «κάτσει» ενώ εκείνος θέλει να τρέξει, όταν του ζητάμε να «ξαπλώσει» ενώ εκείνος θέλει να παίξει, «εργάζεται» δηλαδή κάνει κάτι για εμάς.
Ακόμα κι αν η ανταμοιβή δεν είναι τροφή, αλλά παιχνίδι, χάδι, βόλτα ή απλά ένα «μπράβο», έπαινος δηλαδή, ο σκύλος πάλι με χαρά θα κάνει αυτό που του ζητάμε.
Υπάρχει κανείς μας, που δεν αποζητάει (έστω και υποσυνείδητα) την επιβράβευση από τους δικούς του ανθρώπους, όταν κάνει κάτι; Ή μήπως, ακόμα κι αν δεν την περιμένει, δεν του δίνει μεγάλη χαρά όταν συμβαίνει; Δε θα επαναλάβει με μεγαλύτερη προθυμία την επόμενη φορά;
Άρα, όλοι μας θα κάναμε οτιδήποτε μας ζητούσαν, είτε με την απειλή «όπλου», είτε γιατί θα «κερδίζαμε» κάτι. Φαντάζομαι, κανείς δε θα επέλεγε το βίαιο τρόπο, αφού θα υπήρχε και ο καλός…
Τα σκυλιά μαθαίνουν οτιδήποτε, μέσα από την επανάληψη, το παιχνίδι, την επιμονή, την υπομονή, και την αγάπη! Αρκεί να είμαστε ΞΕΚΑΘΑΡΟΙ και πάνω από όλα ΣΥΝΕΠΕΙΣ σε αυτά που τους ζητάμε. Αλλιώς, θα έχουμε ένα μπερδεμένο σκύλο, που δε θα ξέρει τι να κάνει και ποιο είναι το «σωστό».
Είναι υπέροχα πλάσματα τα σκυλιά, πιστοί σύντροφοι έτοιμοι να μας υπερασπιστούν με την ίδια τους τη ζωή αν χρειαστεί, είναι φίλοι μας αληθινοί και γι αυτό πρέπει να αντιμετωπίζονται αναλόγως από εμάς. Να τους εντάσσουμε στην οικογένεια σαν μέλη, να τους δυμπεριφερόμαστε σαν γονείς-κηδεμόνες στα παιδιά τους και πάνω από όλα να τ’ αντιμετωπίζουμε με σεβασμό, καλοσύνη και κατανόηση!
Και θα σταθώ στην κατανόηση: Πρέπει να καταλάβουμε, ότι τα σκυλιά δεν είναι άνθρωποι, δε γνωρίζουν την ανθρώπινη γλώσσα και φυσικά δε φτιάχτηκαν για να γνωρίζουν τους ανθρώπινους κανόνες.
Πως λοιπόν, κάνουμε ολόκληρους μονολόγους μαζί τους και όχι μόνο έχουμε την απαίτηση να καταλάβουν, αλλά θυμώνουμε κιόλας μαζί τους, όταν εμείς δε μπήκαμε στον κόπο να τους μάθουμε τι σημαίνει η κάθε ανθρώπινη λέξη;
Προσπαθήστε να φανταστείτε το εξής:
Έρχεται κάποιος που μιλάει κινέζικα και σας ζητάει κάτι, που εσείς δεν καταλαβαίνετε γιατί δε γνωρίζετε τη γλώσσα. Αυτός λοιπόν επιμένει, εσείς πάλι δεν καταλαβαίνατε κι αυτός αρχίζει να εκνευρίζεται και να φωνάζει. Εσείς αρχίζετε να αγχώνεστε πολύ, αλλά εξακολουθείτε να μην καταλαβαίνετε και να μη δίνετε αυτό που σας ζητάει. Στο τέλος, αυτός αρχίζει να κάνει χειρονομίες πάνω σας, να ουρλιάζει και να σας τρομοκρατεί. Πως θα νιώθατε; Προσπαθήστε να μπείτε, έστω και για μια στιγμή στη θέση του σκύλου σας…
Μόνο αν καταφέρει κανείς να δει τα λάθη που έχει κάνει στη σχέση με το σκύλο του, τότε θα έχει κάνει ένα μεγάλο βήμα και προς τη λύση του οποιουδήποτε προβλήματος έχει μαζί του.
Ας δείξουμε κατανόηση στο είδος, ας ενημερωθούμε σωστά, αποκτώντας γνώσεις για το πως μαθαίνει ο σκύλος, ας δείξουμε σεβασμό σ’ ένα άλλο ζωντανό πλάσμα (το φιλαράκι μας, το παιδί μας) και ας του φερθούμε δίκαια και με καλοσύνη !
Όλ’ αυτά, θ’ αποδεικνύουν φυσικά την αγάπη μας, όμως με τον τρόπο που να μπορεί κι εκείνος να την εισπράττει! Έτσι, φτιάχνουμε μια γέφυρα επικοινωνίας, χτίζοντας μια σχέση βασισμένη στην εμπιστοσύνη και τον αλληλοσεβασμό!
Τότε μόνο θα μπορέσει να ενταχθεί στην οικογένειά μας ήρεμα και να συμβιώσουμε χωρίς προβλήματα και χωρίς αντιπαλότητες…
Γιατί ο σκύλος είναι φίλος μας και όχι αντίπαλος...
Ελένη Κασπίρη
Θετική εκπαιδεύτρια σκύλων